تئوری منبع مدار:پایان نامه شناسایی و اولویت بندی
پایان نامه شناسایی و اولویت بندی عوامل حیاتی موفقیت در صنعت روانکارهای ایران
تئوری منبع مدار
ديدگاهديگريكهمباحثآناززماننگارشمقاله » تئوريمبتنيبرمنابع »توسط آقايورنرفلت (1984) درادبياتمديريتاستراتژيكرايجشد، ديدگاهمنبعمحورناميدهميشود.
پایههای نظریه مبتنی بر منابع براین قرار گرفته است که سازمانها با استفاده از منابع و قابلیتهایی که ارزشمند، کمیاب، غیر قابل جایگزین و تقلید ناپذیر هستند، میتوانند به شایستگی کلیدی دست پیدا کنند و در نگاه بلند مدت، بتوانند موقعیت رقابتی خودرا حفظ نماید (ناصربخت و البدوی، 1384)
بطور مشخص، دیدگاهمنبعمداررویگروهمنابع جذابورفتارآنها متمرکزشده، درحالیکهروشتحلیلبیرونیبرتوصیفرفتارهای یکصنعتجذّابمتمرکزشدهاست. (استرند[1]، 2006) همچنین، دیدگاهمنبعپایهدو فرضاساسمدلهایمحیطی یعنیهمگنیمنابعوفرصتهادرمیانبنگاههای صنعتمشابهوتحرککاملمنابعراکنار میگذارد. (کالکاگنو، 1996)
در سال 1887، تیس با طرح نظریه قابلیتهای پویا، افق جدیدی در نظریه مبتنی بر منابع گشود. در این نظریه نگاه خارجی در نظریه مبتنی بر منابع لحاظ شده است. قابلیت پویا امکان تجمع، ایجاد و پیکربندی مجدد شایستگیهای داخلی وخارجی را به سازمان میدهد، تا باتوجه به محیط متغیر بیرونی، شایستگیهای خود را بازسازی نماید(ناصر بخت و البدوی، 1384) مزيترقابتيپايداريكسازمانعمدتاًدرپيايجادمزيترقابتيدرمنابعداخليآن حاصلميگردد. (هانت و مورگان[2]، 1995، 12)
منبع[3]اصطلاحياستكهبهتمامآنچه درتوليدكالاياارائهخدمتمورداستفادهقرارميگيرد، اطلاق میشود.(گرانت[4]، 1991، 114) ازاينروبهآنمنابع، منابععملياتي[5]نيزميگويند. مجموعهايازمنابع، هنگاميكهبهمنظوريكفعاليتخاصبايكديگرتركيبوتجميعميشوند«توانمندی» نام میگیرد.(هیت[6]، 2003، 154) توانمنديهانيزبهنوبهخودسببايجادقابليتهاييميگردندكهنهايتاًمنبعمزيتوسيعيازمنابعوتوانمنديهاميشوند. منابععملياتيبهچهاردسته تقسيمميگردندكهعبارتانداز:منابعمالي، منابعفيزيكي، منابعانسانيواستراتژيها ورويههايسازماني. منابعيكهمورداستفادهقرارميگيرداگرقابللمسباشدبهآن، منبعفيزيكيگفتهميشود(هانگر، 1381)؛منابعفيزيكيسازماندرسازمانهايامروزيوغيرمجازيداراياهميتخاصي است.( پورتر، 2001، 118)دستگاهها، تجهيزات، ماشينآلاتوتكنولوژيهايمورد استفادهدرتوليدوتوزيعو…، ساختمانوفضاهايمكاني، مواداوليهو موجوديهاي انبار، تجهيزاتوامكاناتاداريوسايرمقدوراتفيزيكيكهعموماًباچشمقابل مشاهدهوارزشگذارياستدرزمرهمنابعفيزيكي، قابلدستهبندياست(هانگر، 1381، ص128)
منابعمالي منابعی اندكهبهعنوانپشتوانهسازمانبهجهتاعتباربخشيبهآنبراياخذواميااعتبارات اسناديياازايندستموردتوجهقرارميگيرد. وهمچنينوجوه نقدی (پول) درگردش، روشهای جلبسرمايهوشيوههايسرمايهگذاريبه جهتكسبسودحداكثريبرايسازماندرزمرهموضوعاتموردتوجهدرمنابعمالي شرکتهاست. (هانگر، 1381، ص136)این منابع خلقارزشميكندوحاصلتعاملاتسازمانيوگردشفعالیتهای اجرايياستبه عنواناستراتژيها ورويههايسازمانيذكرميگرددكهسازوكارالكترونيكيسازمان (MIS ,DSS….) وسايرتواناييهايازاينقبيلدراينزمرهاند.(هانگر، 1381)
منابعانسانياصليترينبازيگراناينعرصهاند؛مديران، كاركنان، كارگرانوساير دستاندركارانتوليدكالاياارائهخدمت(بستهبهنوعسازمان)جزومنابعانساني سازمانهستند. اهميتمنابعانسانيبهحدياستكهميتوانگفت:سازمانيكهمجهز بهافرادكافيوباصلاحيتاستبرايموفقيت، شرايطلازمراداراستومنابعديگر سازماندركنارنيرويانسانيبهعنوانيكعنصرمكملقرار میگيرند. (اميركبيري، 1381) اهميتوجايگاهمنحصربهفردنيرويانسانيدرموقعيترقابتيسازمانها، هرسازمانيرابرآنميداردكهدرمقولهمزيترقابتيبهنيرويانسانيبهعنوانبا ارزشترينمنبعنگاهكند. شواهداينامردرنيازبهتغييروتحولسازمانها ونقشنيرويانسانيبرايتوانمندسازيسازمانباهدفسازگاريبيشترباالزماتجديدمحيطي، بهدلايلزيراست: (مهري، 1380)
- فشارهاييكهازناحيهرقابتجهانيبرسازمانهاواردميشودآنهاراواداربه تغييرودگرگونينظاميافتهومستمرميكند. ضمناينكهالزماتواردهازطرف فناوريهايجديدونيزتغييرذهنيتوعلايقمشتريانهمگيبهاينمعناستكهديگر روشهايموفقديروزنميتوانندتضمین کنندهموفقيتفرداباشند.
2.مشترياندامنهتوقعاتخودرادرموردكيفيت، قيمتوخدماتو پاسخگويي، وسيعتركردهاندوتجربهنشانميدهدكهاگرسازمانازعهدهبرآوردن اينانتظاراتبرنيايدمشتريانبهسمتسازمانهايرقيبخواهندرفت.
3.باتوجهبهاينكهسازمانها بهعنوانبنگاههاياقتصاديهموارهدوهدفبقا وكسبسودراتعقيب میکنند، لزوماًميبايستبهنحويعملکنندكهضمنتداوم حياتازحيثاقتصادينيزسودآورباقيبمانند و اينمستلزماثربخشيوكاراييدر سازماناست. .
- نيرويانسانيمعاصرنسبتبهگذشتهتفاوتهايزياديكردهاست. از يكسونيرويكارجديدظرفيتواستعدادفوقالعادهايبرايرشدوتوسعهداردواز سويديگرنيزبهاعتمادآفرينيبيشترازسويسازماننيازدارد.
دراينراستااگرازمديرانسازمانهايامروزپرسيدهشودازكاركنانخودچه توقعيداريدهمهآنها تقريباًجوابيبهاينمضمون میدهندكه: ماافراديلازمداريمكه مشكلگشاومبتكرباشندوبهنحويرفتاركنندكهگوییصاحبسازمانهستند؛حالاگرازافرادپرسيدهشودشماازسازمانچهانتظاريداريدجواب میدهندماصداقتو محيطيكهمستلزمكسبمهارتهايجديدبرايماباشدلازمداريمواينهابيانگراين استكهسازوكارجديديدرمديريتمنابعانسانيسازمانها درمحيطهايفرارقابتيامروزلازماست. (بلانچارد، 1379، ص39-48) با طرح نظریه اقتصادی مبتنی بر منابع کهیک نوع تحلیل درونگرا – برونگرا است، منابع، قابلیتها و شایستگیهای کلیدی موجب توفیق سازمانها در دنیای رقابتی امروز، به شمار میروند. (ناصر بخت و البدوی، 1384) اينديدگاهتوسطمتخصصانديگربررسيوتكميلشدهاست (متاوسايرين1995بارني1991-1998، رايت1998) ومدلهايآنموردآزموندرسازمانها قرارگرفتهاند. يكيازمدلهايمنشعبشدهازاينديدگاه، مدل است VRIO كهتوسطپرفسورجيبارنيارائهگرديدهكهبرايشناختوكسبمزيترقابتي پايداردرسازمانها، بهشناختمنبعيكهاينمزيتراايجادميكند، ميپردازد. (بارنی، 1998ٍ) مدلمنبعمحورقابليتهايمحوري، بهويژگيهايدرونيسازمانتوجهنشانميدهدكهعبارتاستازسرمايههاينيمهپايدارمحسوسويا غيرمحسوس. همچنيندرمدلمنبعمحور، ريشهاستراتژيسازمانونخستينمنبع اعتباراتماليآن، مديريتپويايمنابعوظرفيتهايروبهرشدآناست.. (هیت، 2003، 153)
[1]Strand
[2]Hunt&Morgan
[3]Resource
[4]Grant
[5]Functional Resource
[6]Hitt
