مفاهیم کلی تصمیم گیری چند معیاره

مفاهیم کلی تصمیم گیری چند معیاره
آنچه در این بخش مورد توجه قرار می­گیرد، موضوعات کلی تصمیم­گیری چند معیاره(MCDM) است. در دو­ دهه اخیر توجه محققین به این مدلها در تصمیم­گیری­های پیچیده بوده است. در اینگونه تصمیم­گیری­ها چندین معیار که گاه با­هم تضاد دارند. در نظر گرفته می­شوند که در زندگی روز­مره نیز به طور مرتب اتفاق می­افتند. برای مثال، در زندگی شخصی یک فرد، در انتخاب شغل ، وجهه شغل، محل انجام کار، حقوق ودستمزد، فرصت­های پیشرفت، شرایط کاری وغیره به عنوان معیار در نظر گرفته می­شوند ومی­توانند برای این فرد خیلی مهم باشند. اتومبیلی که یک فرد در نظر دارد خریداری کند، به معیارهایی مانند قیمت، مدل، ایمنی، راحتی، میزان مصرف سوخت، قابلیت اطمینان و… بستگی دارد. در زمینه مسائل سازمانی، در انتخاب استراتژی یک سازمان معیارهایی از قبیل میزان درآمد سازمان طی یک دوره، قیمت سهام سازمان، سهم بازاری، تصویر سازمان در جامعه(سرقفلی) و… می­توانند مهم باشند. در زمینه مسائل عمومی یک جامعه، برنامه توسعه منابع آبی می­تواند بر اساس معیارهایی مانند هزینه، احتمال کمبود آب، انرژی(میزان استفاده مجدد از آن)، استفاده از جنگل وزمین، کیفیت آب، حفاظت از مواد غذایی و… صورت گیرد، یعنی این موارد به عنوان معیارها مد نظر قرار گیرند.
در زمینه مسائل دولتی، بخش حمل و نقل کشوری باید سیستم حمل و نقل را به گونه­ای طراحی کند که زمان سفر، تاخیرات، هزینه حمل و نقل و… حداقل شود. یا در صنایع نظامی انتخاب سیستم مناسب پرتاب یک موشک در نیروی هوایی بر­حسب معیار­هایی نظیر انتخاب سرعت، دقت، قابلیت اطمینان، میزان آسیب پذیری و… سنجیده شود.موارد فوق بخشهایی مختلف از کاربرد تصمیم­گیریهای چند معیاره را شامل می­شوند.به طور کلی روش­های تصمیم­گیری چند معیاره(MCDM) به دو دسته کلی تقسیم می­شوند(اصغر پور،1389 )
2-5-1 مدل­های تصمیم­گیری چند هدفه (MODM)
2-5-2 مدل­های تصمیم­گیری چند شاخصه (MADM)
2-5-1 مدل­های تصمیم­گیری چند هدفه
در این مدل­های تصمیم­گیری چندین هدف به طور همزمان جهت بهینه شدن، مورد توجه قرار می­گیرند.
مقیاس سنجش برای هر هدف ممکن است با مقیاس سنجش برای بقیه اهداف متفاوت باشد. مثلا یک هدف حداکثر کردن سود است که بر حسب واحد پول سنجش می­شودو هدف دیگر حداقل استفاده از ساعات نیروی کار است که بر حسب ساعات سنجش می­شود. گاهی این اهداف در یک جهت نیستند و به صورت متضاد عمل می­کنند. مثلا تصمیم­گیرنده از یک طرف تمایل دارد
رضایت کارکنان را افزایش دهد و از طرف دیگر می­خواهد هزینه­های حقوق و دستمزد را حداقل کند.