لیست کاملی از اصطلاحات عامیانه و کوچه بازاری قسمت 4

خدا به سر شاهده-خدا بالای سر شاهد است

تسویه حساب-تلافی-پاک کردن دل خوری

دمامه-زن خشن-زن بی حیا و پاچه ورمالیده-آپارتی

باب-مرسوم-معمول

رعیت داری کردن-حراست کردن از زیردستان-مورد نوازش و محبت قرار دادن زیردستان

دور از شما ب-لانسبت

زوراب زدن-برای استفراغ زور زدن ولی چیزی بالا نیاوردن

خاصه-هر چیز ممتاز و از جنس عالی

تن نما-نازک و نشان دهنده ی تن

 

توی دل قند آب کردن-لذت بسیار بردن-شادی زیاد حس کردن

 

بست نشستن-پناه بردن به بست برای در امان ماندن از تعرض

بازار کوفه- بازار شام
خَرخَری کردن-حرکات ابلهانه از خود درآوردن-خل بازی درآوردن

پنجول-پنجه ی گربه و مانند آن
دروغ شاخ دار-دروغ بزرگ

حشری-شهوت ران-پر شهوت

چشم زهره-ترس
رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

رشوه گرفتن-رشوه خواری

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

پِهِن پا زدن-بیکاره و ولگرد بودن

چشم و گوش بسته-بی تجربه و بی اطلاع

از سکه افتادن(ار رونق افتادن، از دست دادن زیبایی)

از بن دندان-از ته دل-با میل و رغبت
خون مردن-منجمد شدن خون در زیر پوست بر اثر ضربه

ابرو کج کردن-خشم گرفتن

زبان فهم-کسی که مطلب یا سخنی را خوب در می یابد
خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

خبرچینی کردن-سخن چینی کردن-خبر از جایی به جایی بردن-جاسوسی کردن

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

چل و چو انداختن-منتشر کردن شایعه

بیا برو-رفت و آمد بسیار-معاشرت فراوان

زیر بته عمل آمدن-بی پدر و مادر بودن-بی فرهنگ بودن

دزد و دغل-نادرست و مکار

درینگ-صدای خوردن مضراب یا ناخن با ساز

 

پا سست کردن-آهسته کردن-از سرعت خود کاستن

خام کردن-فریب دادن-اغفال کردن

پا روی دم سگ گذاشتن-خشم شخص پستی را برانگیختن

به زخم خود زدن-دردی را درمان کردن-گوشه ای از گرفتاری خود را سامان دادن
از روی شکم‌سیری(از سر بی‌مسئولیتی، بدون تعمق)
جرات کردن-گستاخی کردن-دلیری کردن

 

خوشایند-مطبوع-پسندیده

تو لاک خود رفتن-با کسی کاری نداشتن-توی عالم خود بودن

چاق شدن قال-گرم شدن دعوا-اوج گرفتن بگو و مگو

خرده فرمایش داشتن-دستورهای بی جا دادن

تحویل سال-سال گردش-لحظه ی وارد شدن به سال نو

حظ کردن-لذت بردن

چرخ کردن-دوختن با چرخ خیاطی-خرد کردن گوشت با چرخ گوشتی

اتصالی کردن(در یک مدار یا سیم‌های برق جریان ناخواسته روی دادن)

بازار کوفه- بازار شام
آستین از چشم برداشتن-آشکارا گریستن

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن(اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن)

بیخود-بی مصرف-بدرد نخور

بد لعاب-بد گوشت-بد خلق
 

پوست از سر کسی کندن-کسی را سخت آزار و گوشمالی دادن-کشتن

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده
 

از کسی خوردن-توانایی مقابله با کسی را نداشتن
تریاک خوردن-خود را با تریاک مسموم کردن

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان
دو زاری کسی افتادن-به اشارات و کنایات پی بردن

خوش عیار-خوش ذات-خوش جنس

آبشان از یک جوی نرفتن(همداستان شدنشان ممکن نبودن، با هم نساختن)

چانه-گلوله ی خمیر نان

جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

پر پر کردن گل-کندن و پراکندن برگ های گل

چسی درکن-آدم پر مدعا
حق نشناس-نا سپاس
تو روی کسی چیزی گفتن-رو در روی کسی چیزی گفتن

از بیخ گوش کسی گذشتن(در برابر خطری قرار گرفتن و آسیب ندیدن)

توبره ی گدایی-کیسه ی گدایی

حساب خرده-اختلاف کوچک-خرده حساب-بدهکاری مختصر

دل-معده

بیرونی-مقابل درونی-جایی از خانه که مردان و خدمتگزاران مرد می نشینند

بز دل-ترسو

دود-دخانیات-مواد مخدر

خوش رو-زیبا-خندان

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

دست و پای خود را جمع کردن-ترسیدن و مواظب گفتار و کردار خود شدن
تته پته-لکنت زبان

اَنف کسی معیوب بودن(ابله بودن، خل بودن)

اُزگل-بی‌سروپا-کم شعور و بی‌شخصیت
 

جوجه خوردن-مرفه بودن-در ناز و نعمت زیستن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

خدا نگهدار-خدا حافظ

حالا نه و کی-از دست ندادن فرصت-غنیمت شمردن فرصت

بیخ-کاملا نزدیک-تنگ چیزی

در قال را گذاشتن-به سکوت برگزار کردن-مسکوت گذاشتن

زاهرو-دالان-سرسرا

 

زیر دریایی-کشتی جنگی که می تواند در زیر آب حرکت کند

چشم انداختن-نگاه کردن

 

آه نداشتن که با ناله سودا کردن(آه در بساط نداشتن)

چینی بند زنی-عمل چینی بند زدن

خشک-بدون انعطاف-بی عاطفه-خشن

خیز برداشتن-جستن-آماده ی حمله شدن

خیس خوردن-آب به خود گرفتن-با مایعی مخلوط شدن

خود را خراب کردن-خود را کثیف کردن
پازلفی-سر خط-بخشی از موی سر که از شقیقه ها به پایین صورت می روید

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

بار فروش-فروشنده ی میوه و خواربار در میدان

دروغ به هم بافتن-سر هم کردن-از خود درآوردن

 

 

آستین تر داشتن(بسیار گریه کردن)

روغن ریختن و عسل جمع کردن-نهایت پاکیزگی و نظافت

جِر انداختن کسی را-اوقات کسی را تلخ کردن-خشمگین کردن کسی

از کیسه شدن-هدر شدن-ضرر کردن

 
چیز-آلت تناسلی

خِرخِر-آواز کشیدن چیزی سنگین بر زمین-صدای ناهنجار و گوش خراش

خان خانم ها-محترم ترین خانم ها-بیش تر به دختر بچه گفته می شود

از قماش چیزی (کسی) بودن(از جنس چیزی بودن، از تیپ کسی بودن)

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

بال در آوردن-به سرعت رفتن-بسیار خوشحال شدن

چنگول زدن-پنجه زدن

خواهی نخواهی-نگا. خواه و ناخواه

 

دست نخورده-استفاده نشده-چنان که نهاده باشند

 

از مخ معاف بودن-دیوانه بودن

دَدَر-بیرون-کوچه

آبدار(سخت، شدید، سنگین)

از خشت افتادن(بدنیا آمدن)

 

زانویی-زانو

جایی-مستراح-توالت

خنده ی نخودی-خنده ی لوس و بی مزه

چغل خوری-سخن چینی

 

بار-آنچه برای پختن در دیگ بریزند-اجاق
چلچل-خال خالی-ابلق
درچین و ورچین-جمع و جور کردن-مرتب کرد

آب تاختن(پیشاب کردن)

باجناغ-دو مرد که دو خواهر را به زنی گرفته باشند-همریش

 

 

چرچری کردن-خوردن و عیش کردن

دمامه-زن خشن-زن بی حیا و پاچه ورمالیده-آپارتی
از خشت افتادن-بدنیا آمدن

برادر دینی-هم کیش-هم مذهب

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ

آمد-فرخندگی-خوش‌قدمی

بی قابلیت-بی ارزش-اندک-مختصر

ای داد بیداد(کلامی است که به‌هنگام حسرت و افسوس می‌گویند)

چپکی-از طرف چپ-خشم آلود

این خط و این نشان(عبارتی تهدیدگونه برای منع کسی از چیزی یا انجام کاری، نگویی که نگفتم.)

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره
اهل بیت-اهل خانه-خانواده

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

در بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن
چای صاف کن-وسیله ای نوردار برای صاف کردن چای به هنگام ریختن به استکان یا فنجان

 

 
به صرافت افتادن-به فکر انجام کاری افتادن
ریش توپی-ریش تپه
بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

خُلق تنگ-عصبانی-خشمگین

این دنده آن دنده شدن-این پهلو آن پهلو شدن
 

خبرنگار-آن که برای روزنامه-مجله-یا رادیو و تلویزیون کسب خبر می کند

دررفت-خرج و هزینه-مقابل درآمد

دل کسی را زدن-سیر شدن از چیزی-بی میل و رغبت شدن نسبت به چیزی یا کسی

خبرکش-سخن چین

جیک جیک کردن-غرغر کردن-جویده جویده حرف زدن

الحق و الانصاف-انصافن-حقن

ترک هوا شکستن-کاهش یافتن شدت سرما

درد-نفرینی مانند کوفت-زهرمار-مرض

آفتابه گرفتن(آفتابه برداشتن)

خرج جیب-توجیبی-خرج غیر لازم
جیغ و ویغ-داد و فریاد

زیر آرنجی-بالشی که هنگام دراز کشیدن زیر دست و آرنج می گذارند

حاضر و آماده-آماده

زنده شدن-حق بازی دوباره پیدا کردن

 

چادر سر کردن-چادر پوشیدن

به له له افتادن-از شدت تشنگی مانند سگ زبان خود را از دهان خارج ساختن

 

 

خداپسندانه-مورد پسند خدا

پفکی-سخت بی دوام و ضعیف

خون کسی کثیف شدن-به شدن خشمگین شدن

خاطر جمع بودن-مطمئن بودن-یقین داشتن

اَکه ننه-آدم آب‌زیرکاه

جیک جیک-آواز پرندگان-سخنی که فهمیده نمی شود
پشم و پیله ی کسی ریختن-ناتوان شدن کسی-از میان رفتن ابهت کسی
دوره افتادن-گرداگرد شهر گشتن-به دیدار هر کسی رفتن

زیر کاسه نیم کاسه داشتن-مکر و حیله ای در کار داشتن

زینه-پله

جور-هم طراز-اخت-هم زبان
اهل بیت(اهل خانه، خانواده)
پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن
چسو-ترسو-بزدل-آن که بسیار چس دهد

دیوانه ی کسی بودن-عاشق بی قرار کسی بودن

دل ترکیدن-ترکیدن شکم بر اثر پر خواری

زدن به آن راه-خود را به ناآگاهی زدن

تر و خشک کردن-رسیدگی کردن-پرستاری کردن
اجاق-دودمان

بچاپ بچاپ-اوج سوء استفاده و دزدی

بوق زدن-اعلام موافقت کردن

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

بر ملا شدن-آشکار گشتن

به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان

دخل کسی آمدن-کلک کسی کنده شدن-کار کسی ساخته شدن-نابود شدن

آن روی کسی بالا آمدن(خشمگین شدن)
ریخت-شکل و قیافه-سر و وضع

دخترکی-دوشیزگی-بکارت

دست کشیدن از کار-کار را تعطیل کردن

خون مردن-منجمد شدن خون در زیر پوست بر اثر ضربه
تخم چهارشنبه-حرم زاده-ناسزایی برای بچه های شریر

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

پهلو گرفتن کشتی-به ساحل رسیدن و ایستادن کشتی

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن

به کسی نگفتن که بالای چشمت ابروست-به کسی که ساده ترین مطلب را نمی پذیرد یا تحمل نمی کند و زود رنج یا زود خشم است نمی توان چیزی گفت
بیا و ببین-تماشایی-بسیار جالب-قابل توجه

اوت بودن(بی‌خبر بودن، از مرحله پرت بودن)

داغان شدن-از هم پاشیدن-متفرق شدن

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

اُزبَک-بی‌ریخت-ژولیده-ازخودراضی

 
آب شدن(شرمنده شدن، رفتن آبرو، به فروش رفتن کالا)

پیش چشم داشتن-در برابر چشم قرار دادن

دور چیزی را قلم گرفتن-چیزی را ترک کردن-کنار نهادن

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

تریج-آن جاکه آستر درونی جامه با رویه ی آن به هم می پیوندد

زبان به دهان نگرفتن-پیوسته گریه کردن-آرام نگرفتن

حلوای تن تنانی-نوعی حلوا

حلال واری-نگا. خلال وار

استخوان‌فروش-ستایشگر آبا و اجداد

چس مثقال-بسیار اندک-سبک و کم وزن
رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن

خاطر داشتن-به یاد داشتن

دست کسی را توی حنا گذاشتن-کاری را به کسی تحمیل کردن
 

ذکر گفتن-پی در پی دعا خواندن

آشنا روشنا(دوست آشنا)

ریش بابا-نوعی انگور درشت دانه

جیم شدن-بدون سر و صدا فرار کردن

خایه مال-چاپلوس-متملق-دستمال به دست

زهرآب ریختن-ادرار کردن-شاشیدن

خال خالی-خالدار-دارای خال های بسیار

دون-برنج خوب نپخته-دانه هایی که به پرندگان می دهند

 

بالینی-کلینیکی

آب کردن(جنس نامرغوب را فروختن)

دست به دست کردن-تردید کردن-کوتاهی کردن-وقت کشتن
پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت

پیش بُر-کسی که زود کار را پایان می دهد

 
خایه مالی کردن-چاپلوسی کردن-نگا. دستمال ابریشمی داشتن
ریش تپه-پر ریش-دارای ریش انبوه

دُم دار-پر رو-وقیح-دریده

از یک قماش بودن(سر و ته یک کرباس بودن)

 
بز خر-کسی که به قصد ارزان خریدن چیزی توی سر جنس می زند

 

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن

بستن به ناف کسی-به کسی خوراندن-به کسی نسبت دادن

 

چپ چُس-اصطلاحی تحقیرآمیز برای خطاب

خواب زده-خواب آلود-خواب گرفته
دست به چیزی شدن-بی درنگ آن چیز را برداشتن-آماده ی استفاده از آن چیز شدن

ز ِق ز ِق-گریه ی بریده بریده ی بچه

چشم زهره رفتن-با خشم نگاه کردن

به هزار زحمت-با رنج بسیار-با سختی فراوان
از خواب پریدن(بیدارشدن ناگهانی از خواب)

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

چُلمن-پخمه-کسی که زود گول می خورد

خسته و مرده-درمانده-وامانده-قدرت از دست داده

آب نمک زدن-با شیرین زبانی گفتن

آب مروارید-تار شدن عدسی چشم

احوال گرفتن-جویای حال شدن

آفتابه برداشتن(دست به آب رساندن، پابرهنه وسط حرف کسی دویدن)

پیزی-مقعد-نیروی مقاومت و پشتکار

خشتک دراندن-نگا. خشتک پاره کردن

خودآموز-بدون آموزگار

از خر افتادن(نابود شدن، مردن)

آمیزقلمدون-میرزا‌بنویس-کاتب

از بر بودن(مطلبی را در حافظه داشتن)

ابریشم-زن نوازنده-مطرب

چله اش افتادن-آبستن نشدن زن

 

دو لُپی خوردن-دو لُپه خوردن-هم از آخور خوردن-هم از توبره

خوش باور-آن که هر گفته ای را راست می پندارد

 

روی کسی نشدن-خجالت کشیدن

 

آش کشک خاله-کار ناگزیر-تکلیفی که بر عهده‌ی کسی باشد
پادرختی-میوه های خراب شده که خود از درخت می افتند

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

چته ؟-تو را چه می شود ؟

بیرون رفتن-به توالت رفتن

چرمی-از جنس چرم
 

خِر-حنجره-گلو

خاله گردن دراز-شتر-آدم فضول که در هر کاری سرک می کشد

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

آب از لب و لوچه‌ی کسی سرازیر شدن(تمایل شدید داشتن، به طمع افتادن)
تو روی کسی چیزی گفتن-رو در روی کسی چیزی گفتن

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی

ژاندارم-مامور انتظامی عضو ژاندارمری

 

توله سگ-در حالت تحقیر: بچه

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

حکیم فرموده-فرمان قاطع و لازم الاجرا
چشم به روشنایی افتادن-سودی را در جایی گمان کردن و به آن طمع کردن
اَل اَمان(زینهار، پناه بر خدا)
خوش مسلک-خوش روش-نیکو طریقت

چهار شاخ-آلتی چهار شاخه و دسته دار که با آن خرمن را باد می دهند تا کاه از دانه جدا شود

دختر سعدی-دختری که بیش تر در بیرون از خانه و کم تر در خانه است

الواتی کردن-عیاشی و هرزگی کردن

پختن کسی-کسی را برای کاری آماده کردن
به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

پَر جبرئیل-چیز کمیاب و نادر-پول

خشکه بی آب-نوعی فولاد که آهن و چدن را با آن می تراشند

خوار و حقیر-بی اعتبار-بی ارزش-ناچیز

دل و قلوه ای-کسی که دل و قلوه می فروشد
آینه‌ی کسی بودن-یکسره از کسی تقلید کردن

اشک تلخ(شراب، اشک عاشق)

انگشت در سوراخ مار کردن(دانسته خود را هلاک کردن)

پای کسی جایی بند نبودن-هیچ اعتباری نداشتن

دُرافشانی کردن-مشتی یاوه به هم بافتن

خاک انداز-وسیله ای برای گردآوردن و حمل آشغال و زباله

بساط-جایی در کنار خیابان که دستفروشان کالاهای خود را عرضه می کنند

خانم آوردن-پا اندازی کردن

از سیر تا پیاز-همه چیز-با همه‌ی جزئیات

رنگ انداختن-رنگ دلخواه را پیدا کردن

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

 
دست فروش-دوره گردی که کالای خود را روی دست انداخته و می فروشد

چوچول باز-دغل-بی حیا

خوش صحبت-شیرین زبان-خوش کلام

چاووش-کسی که به هنگام رفتن زایر به زیارت اشعار مناسب می خواند
بازتاب-واکنش-برگشت نور-صدا یا حرارت

چَکی-وزن نکرده-یک جا

چراغ-پولی که معرکه گیران درخواست می کنند

خورش خوری-ظرفی که در آن خورش می ریزند

جوش جوانی-جوشی که بر صورت یا کمر جوان ها می زند-جوش غرور

 

اَجق وَجق-چیزی با رنگ‌های تند و زننده-دارای ترکیب ناهماهنگ

ابتدا به ساکن-ناگهانی-بی‌مقدمه
چغل خوری-سخن چینی

پات-بی آبرو-بی تربیت

ابوقراضه(ابوطیاره)

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

 

از بیخ-یکسره-به‌کلی-کاملن

زاغ و زوغ-فرزندان خردسال-نق-غر و لند

آب حیات-عشق و محبت-دهان معشوق