لیست فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 252

جور کردن-یکسان کردن-فراهم کردن

خام عقلی-حماقت-دیوانگی

حق و حساب-باج سبیل-رشوه

رگه-طبقه ای از مواد معدنی در درون خاک
روی کسی به زمین افتادن-شرمسار شدن به علت رد شدن تقاضا
بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

دیگ و بادیه را گرو گذاشتن-بسیار تهی دست و بی چاره شدن

چینه کشیدن-ساختن دیوار گلی

تت و پت کردن-شکسته سخن گفتن-لکنت پیدا کردن

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

چینی بند-چینی بند زن

جامه شور-رختشوی

پر نفس-پر چانه-پر حرف-کسی که در دویدن نفسش دیر تنگ شود

چرب زبان-خوش سخن-چاپلوس
چنگک-قلاب آهنی نوک تیز
تعطیلی-روز تعطیل-زمان دست کشیدن از کار

از تو به‌خیر و از ما به‌سلامت(ما را از این پس با یکدیگر کاری نیست)

پُخت-هر نوبت از پختن

خش و خش-نگا. خش خش

چار نعل رفتن-تند رفتن-به تاخت رفتن

اما توی کار آوردن(شک و تردید درست کردن، اشکال‌تراشی کردن)

زیر تشکی-رشوه

چشم و دل سیر-کسی که به مال و منال دنیا بی اعتنا است

از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن-از باران به ناودان پناه آوردن
حق دادن-تایید کردن
پس خور-آن که بازمانده ی غذای دیگران را می خورد

 

ادرار بزرگ-مدفوع

خودم جا، خرم جا-تکیه کلام کسانی که همه چیز را از دریچه ی منافع شخصی می بینند. من که دارم گور پدر بقیه

پنبه ی کسی را زدن-کسی را افشا و بی اعتبار کردن

خان خانم ها-محترم ترین خانم ها-بیش تر به دختر بچه گفته می شود

تخمی-به درد نخور-بی مصرف

بد ریخت-بد شکل-بد هیکل-بد قواره

خیمه شب بازی-نمایش عروسکی-حیله و تزویر

 
جان جانی-صمیمی-یکدل
آکله فرنگی-سیفلیس
پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن

دم خروس از آستین کسی پیدا بودن-آشکار بودن نشانه ی کار خلاف

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

الف(قاچ خربزه و از این قبیل، بچه‌ی کوچک، سیخ، راست)

 

در دهان ها افتادن-شایع شدن-شهرت یافتن

دَنگال-جادار-بسیار فراخ
دو شاخه-چوب دو شاخه ی درخت که کودکان از آن تیرکمان می سازند-رابط میان وسیله ی برقی و پریز برق

حرام خور-کسی که پای بند به حلال و حرام شرعی نیست-کم فروش-ربا خوار

پَخ خوردن-تیزی چیزی

تصدق کسی رفتن- تصدق شدن کسی را

برقی-دستگاهی که با برق کار می کند-به سرعت-با شتاب
آشوب شدن دل(دچار تهوع شدن)

بچه پس انداختن-فرزند به دنیا آوردن

راه بلد-راهنما-آن که راه را خوب می شناسد
خوشی زیر دل کسی زدن-به بخت خود پشت کردن-موقعیت خوب را با ندانم کاری از دست دادن

آب نخوردن-درنگ نکردن

آینه‌ی زانو(برآمدگی زانو)
دندانه دندانه-دارای برجستگی ها و بریدگی هایی در کناره

 

آی زکی-در مقام ریشخند و تحقیر گفته می‌شود

خاکروبه-زباله-آشغال

دوره انداختن-مهمانی ادواری میان عده ای برقرار کردن-کسی را به این سو و آن سو فرستادن

چرند-حرف پوچ و بی معنی

درجه دار-درجه های نظامی پایین تر از سروان

راه دادن-باز کردن راه عبور-کنار رفتن از سر راه-اجازه ی ورود دادن-رضایت دادن به عمل جنسی

خشتک کسی را جر دادن-نگا. خشتک پاره کردن
تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه
چاشت-صبحانه-ناشتایی

خنجر زدن از پشت-به نامردی به کسی آسیب رساندن یا او را از پای درآوردن

دو قلو-دو بچه ی همزاد

از دست دادن(گم کردن)

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

پرت شدن-دور افتادن از مطلب

آفتابی کردن(پدیدار کردن)

چادر درانی-جلوگیری از رفتن زن مهمان

دو شکمه-آن که در بازی به جای دو نفر بازی می کند
داوطلب-خواستار-نامزد
زد و خورد-کتک کاری-دعوا و مرافعه

دده سیاه-نوکر-نوکر سیاه

داریه-حلقه ای چوبی که روی آن پوست کشیده و رامشگران به همراه دیگر سازها می نوازند

دیگ بخار-دستگاه تولید بخار

بسم الله-جمله ای که هنگام آغاز به کاری و یا به هنگام تعجب و حیرت می گویند-بفرمائید ! این گوی و این میدان

ابرو تابیدن(گره بر ابرو افکندن)

 

ریش پروفسوری-ریشی که فقط روی چانه یلند شده است

از تعجب شاخ در آوردن-بسیار شگفت زده شدن

دزد بازار-پر هرج و مرج-جایی که در آن دزدی زیاد می شود-جای بی قانون

 

 

حرف گوش کن-حرف شنو

ریش بز-گیاهی همیشه سبز و پرشاخه
دست خر کوتاه-فوضولی موقوف !-دخالت نکن ! دست نزن !

بلغور کردن-سر هم ردیف کردن-حرف های قلمبه زدن-شکسته و نامفهوم حرف زدن

آدم بی‌خود(بی‌شخصیت و بی‌معنی)

پَرپَر زدن-به سختی جان کندن-بی تابی بسیار کردن

پیگرد-پی گیری-تعقیب

آب حیات(عشق و محبت، دهان معشوق)

روبند کردن-کسی را به رودربایستی به کاری واداشتن

 

چهلم-چهلمین روز درگذشت کسی

دم حجله کشتن گربه-زهر چشم گرفتن برای نخستین بار

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

رخت و پَخت-لباس ها-پوشاک

چین و چوروک-چین و شکن

 

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

خشکه پز-نانوایی که نان هایی از قبیل نان روغنی-قندی-شیرمال-پنجه ای و مانند آن ها می پزد

 
خاله خواهر خوانده-نگا. خاله خاک انداز

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

 

تیپ یکدیگر زدن-با هم دعوا کردن

به خود گرفتن-به خود پنداشتن-مربوط به خود دانستن

حرف توی دهن کسی گذاشتن-سخنی را به کسی یاد دادن-تلقین کردن

حاشیه دار-کناره دار

پُک-هر بار کشیدن سیگار و چپق و از این نوع
به دست و پا افتادن-به تلاش و تقلای زیاد افتادن

زار زار-گریه ی شدید

خایه ی غول را شکستن-به تمسخر برای کوچک کردن و ناچیز شمردن کار کسی می گویند
سیار غم انگیز و. سوزناک بودن

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

بار آوردن-تربیت کردن-ایجاد کردن-تولید کردن-نتیجه دادن-سبب شدن

از بی‌کاری مگس پراندن(بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن)

روکش-پوشش یا ورقه ای که روی چیزی می کشند

 

پشک انداختن-قرعه کشیدن

دنگ و دیوانه-خُل و احمق-سخت داغ

دست به سینه ایستادن-در نهایت ادب و آماده ی فرمان ایستادن

 

از چنگ دزد در آمدن و به دام رمال افتادن-از باران به ناودان پناه آوردن

خوش قلق-رام-خوش خوی

جُنگ-کتابی که نوشته های گوناگون از نویسندگان گوناگون در آن باشد

دل آمدن-به چیزی تن در دادن

 

 
رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن
روی غلتک افتادن-جریان دلخواه و طبیعی را به دست آوردن-دور برداشتن و سرعت گرفتن

خودرنگ-دارای رنگ طبیعی

دست پاچگی-شتاب زدگی-اضطراب

جیگر-نگا. جگر-خطابی میان دوستان صمیمی به معنی عزیزم-عزیز دلم

دست کم-حداقل

اُق گرفتن(حالت تهوع پیدا کردن)

خل و ول-دیوانه-ساده لوح

در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

توی باغ نبودن-کاملن از موضوع پرت و از آن بی خبر بودن
اوقات‌تلخی(ترش‌رویی، عصبانیت)
پایش افتادن- پادادن و پا افتادن

بلا گردان کسی شدن-به جان خریدن بلای کسی

 

جرنگی-نقد-یکجا-یک کاسه

بود و نبود-آنچه می تواند وجود داشته باشد-مال و منال-همه ی دارایی

دَنگال-جادار-بسیار فراخ

جا گذاشتن-چیزی را در جایی فراموش کردن-چیزی را سر جای خود قرار دادن

چشم کسی را خون گرفتن-سخت خشمگین شدن

به آخر خط رسیدن-به پایان کار

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده

خاج پرست-مسیحی-عیسوی-ارمنی-آشوری

چیز دار-ثروتمند

به حساب-مثلا-یعنی

خوره-جذام-آکله

دورخیز کردن-دویدن از دور برای پریدن از روی چیزی

از ترس مار توی دهان اژدها رفتن(از باران به ناودان پناه آوردن)

پایین تنه-از کمر به پایین-قسمت پایین لباس-کنایه از آلت تناسلی
زبان کسی را موش خوردن-سکوت کردن-با وجود ضرورت سخن نگفتن

زهره و زنبل کسی را ترکاندن-سخت ترساندن

تیار کردن-آماده کردن

چک و چانه-کنایه از دهان

تنقل انداختن-جا خوش کردن-پلاس شدن

پوزه ی کسی را به خاک مالیدن-کسی را شکست دادن

چارک-یک چهارم

از حال رفتن-بی‌حال شدن-غش کردن

پول چایی-انعام-بخشش

زیج نشستن-خانه نشین شدن-انزوا گزیدن-از دوستان بریدن
دانگی-انجام کاری با پرداخت سهم خود از هزینه ی آن

به گوزگوز افتادن-پیر شدن-از خستگی زیاد از پای در آمدن

در باغ سبز نشان دادن-وعده های فریبنده دادن-امید واهی برای کسی ایجاد کردن

اوت بودن-بی‌خبر بودن-از مرحله پرت بودن

بریز و بپاش-دم و دستگاه-خرج بسیار
برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن

زبان تر کردن-سخن گفتن

حیوونی-نگا. حیوانکی

 

جان بر لب نهادن-به کاری خطرناک اقدام کردن-آماده ی مرگ شدن

انسان بودن(شریف و درست بودن)

پاچه ورمالیده-بی شرم و پر رو-حقه باز

آشی شدن(سوراخ‌سوراخ‌شدن بدن از ترکش‌های فراوان)

اَخ (به زبان کودکان)(بد، بدطعم)

از اوناش نبودن ( فقط به‌صورت منفی)(از جمله‌ی کسانی نبودن که مخاطب گوینده‌ی جمله را از آنان پنداشته است)

پاخان-پشت هم اندازی-سفسطه کردن

 

از جنس چیزی بودن

چوب رخت-چوبی افقی که جامه را بر آن می آویزند

پشتی کردن-حمایت کردن-یاری کردن

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

 

زبیل-آشغال-زباله
از هفت دولت آزاد بودن(شاد و آزاد بدون نگرانی از قضاوت دیگران زندگی کردن)

 
اُق زدن-بالا آوردن

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

دست روی دست گذاشتن-وقت گذراندن-به کاری دست نزدن

چروک-چین و شکن

آواز خر در چمن(آواز ناخوش و گوش‌خراش)

چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

بار گذاشتن-نهادن ظرف غذا بر اجاق برای پخته شدن
بر و برگرد نداشتن-مسلم-قطعی-بی چون و چرا

 
باد کردن-به فروش نرفتن-کسی را به کاری سخت برانگیختن

چیز فهم-عاقل و فهمیده

پنج تن آل عبا- پنج تن

زیر گوش کسی زدن-به کسی سیلی زدن
تیغ کش-چاقوکش حرفه ای-لات و جاهل

چشم و ابرو-زیبایی چهره

جد و آباد کسی را گفتن-آبا و اجداد کسی را دشنام دادن

این کلاه آن کلاه کردن-قرضی را با قرض دیگری پرداختن-از ریش برداشتن روی سبیل گذاشتن-کلاه تقی را سر نقی گذاشتن

دانگ-یک ششم-سهم-قسمت

دست به گردن-در حال معاشقه-سریع الوصول

 

زیر گذر-راهی زیرزمینی برای پیاده ها که پیاده رو این سوی خیابان را به آن سو پیوند می دهد

چروک-چین و شکن

برگ برنده-ورقی که با آن بتوان بازی را برد-وسیله ی اثر بخش

ابنه‌ای(کسی که با شوخی‌های زشت و حرکات جلف وسیله‌ی آزار خود را فراهم می‌آورد)

بر و بیا داشتن-رفت و آمد بسیار داشتن-دم و دستگاه داشتن

راحتی-دمپایی
دیم-زراعتی که از آب باران آبیاری می شود
دست به ریش کشیدن-با التماس خواهش کردن

ریق رحمت را سر کشیدن-ریغ رحمت را سر کشیدن

بز خر-کسی که به قصد ارزان خریدن چیزی توی سر جنس می زند

رد پا-جای پا-اثر

خدا-بسیار زیاد-فراوان
حیدری و نعمتی-گروه های دشمن هم

در کردن-بیرون کردن-کم کردن-الک کردن

چوروک خوردن-چین برداشتن

جا افتاده-آدم متین و با تجربه
زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

چرکوندی-لکه دار کثیف

آمد داشتن-فرخنده و میمون بودن

ریز بینی-نکته سنجی-دقت

اُتُل-شکم-اتوموبیل

حکیم باشی-پژشک تجربی و مدرسه نرفته
خرناس کشیدن-نگا. خرناس کردن

بی ریش-ناجوانمرد-نامرد
جیب بر-دزدی که در جیب دیگران دست می برد

آفتابه خرج لحیم-بیشتر بودن هزینه‌ی تعمیر چیزی از بهای نو آن

از خشت افتادن(بدنیا آمدن)
دُنگی-دانگی

آمد داشتن(فرخنده و میمون بودن)

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟(چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟)

خجالت کشیدن-شرمنده شدن

دست راستی-از جناح راست-موافق حکومت

حدمتکار-مستخدم

دست آویز-بهانه-مستمسک-عذر
دو دستی-با هر دو دست
 

اقبال کسی به برج ریق بودن(بداقبال بودن)
به دم و دود رسیدن-سر و سامان یافتن
پا سوز-عاشق شیفته

دریا زدگی-حالت تهوع در اثر حرکت کشتی

زیر در رو-گریزان-گریز پا-شانه خالی کن

اجل‌برگشته-کسی که مرگ به‌سراغش آمده

دهن کسی آب افتادن-به طمع افتادن-میل شدید پیدا کردن

چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش
پا پتی-پا برهنه

بی معنی- بیخود

خُردمُرد شدن-ریزه ریزه شدن

خاک به دهنم-زبانم لال
دماغ کسی چاق بودن-سالم و تندرست بودن-سر حال بودن
داغ به دل یخ گذاشتن-کاری بی هوده و بی اهمیت کردن
بار شدن بر کسی-به کسی تحمیل شدن- سربار کسی شدن
ریخته پاشیده-درهم برهم-شلوغ پلوغ

دست زیر بال کسی کردن-کسی را یاری کردن

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

آزار داشتن-انجام کاری به قصد اذیت دیگری-کرم داشتن

پرت افتادن-دور و تنها افتادن

ترشرویی-بد خویی-اخمو بودن

آب باریکه(درآمد اندک اما مرتب)

چیلک دان-چینه دان

باب-مرسوم-معمول

چَک-سیلی-کشید

پایه دار-هر چیزی که پایه داشته باشد

پای خود را جای پای دیگری گذاشتن-از کسی تقلید کردن
چرس رفتن-حشیش کشیدن

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

 

آب خنک خوردن-به زندان افتادن

آتش بی‌باد-ظلم-می

رخت آویز-جا رختی-چوب لباسی

خر کسی از پل گذشتن-گره کار باز شدن-از گرفتاری خلاص شدن

حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد
پینکی رفتن-چرت زدن
باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن

چاشته بندی-ته بندی

به تر تر افتادن-اسهال گرفتن-دچار شکم روش شدن

چهار قُل-چهار سوره ی قرآن که با قُل آغاز می شود

پاکاری-شغل پاکار

زیر جلکی-پنهانی

تمدن-شهری گری- مجازن: تربیت و ادب
زیر گوشی-بالش بسیار کوچک که هنگام خواب زیر گوش می نهند

 
خود را بستن-پول دار شدن

 

خاطر نشان کردن-یادآوری کردن-تذکر دادن

حسرت به دلی-آرزومندی شدید

دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن

 

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

زیر چاقی-مهارت
آفتاب چریدن(بی‌کار بودن، چیزی برای خوردن نداشتن)

آیه‌ی یاس(آن که بدبینی را به کمال می‌رساند)

دهان کسی آستر داشتن-قدرت خوردن خوردنی های بسیار داغ و تند را داشتن
خاور شناس-دانا به فرهنگ شرق
پَکَر-افسرده-نومید-گیج-بی دل و دماغ-بی حوصله

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

رفع و رجوع کردن-حل کردن-فیصله دادن

جاصابونی-ظرفی که صابون را در آن می گذارند

بَرج-خرج های خارج از خانه

اصحاب منقل(اهل گفت‌وگو و سخن)

 

زیادی کردن-زاید بودن-غیر لازم بودن

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

 

خدا به سر شاهده-خدا بالای سر شاهد است

اما(اشکال‌تراشی، ایجاد شبهه)

 

دمر خوابیدن-روی سینه و شکم خوابیدن

از بن دندان(از ته دل، با میل و رغبت)

چارواداری-زشت-وقیح-بی ادبانه

تور انداختن کسی-گیر آوردن کسی علیرغم میل او

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

پخته-با تجربه-دنیا دیده

بیعار-کسی که شرم و ننگ نمی شناسد و از سرزنش شرمنده نمی شود

پنج زاری-سکه ی پنج ریالی-پنج هزاری
آفتابه‌آب‌کن(پست ترین نوکر)

ته خوار-بچه باز

 

دهن بین-آن که به گفته ی این و آن عمل می کند

بادمجان دور قاب چین-آدم چاپلوس-متملق-سبزی پاک کن

چنگول چنگولی-مجعد-حلقه حلقه-پر چین و شکن

حساب بالا آوردن-بدهکار شدن

چوب چوبی-دیوار یا در مشبک و چوبی

ابوقراضه-ابوطیاره
بز گرفتن-جنس ارزان و پر سود گیر آوردن

زه کشیدن-سخت شدن زخم-کشیدن عضله ها

افسارگسیخته(سرکش)

بد قلق-بد عادت-بد ادا

چیزی را در کوزه گذاشتن و آبش را خوردن-بی ارزش و اعتبار اعلام کردن چیزی

حسرت-آرزوی سخت-خواهش بزرگ

چسبیدن خِر کسی-گریبان کسی را گرفتن و به اصرار چیزی خواستن

 

 

بی بخار بودن-بی عرضه بودن-ناتوان بودن

دسته چاقو نشستن-نشستن روی دو پا و بغل کردن دو رانو-چمباتمه نشستن
 

اخلاق سگی(تندخویی بیش از اندازه، ناسازگاری با همه)
خوار و ذلیل-نگا. خوار و خفیف

پالان کردن کسی-فریب دادن کسی

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

خشت مال-دروغ گو-لاف زن

اخت بودن-سازگار و هماهنگ بودن-مانوس بودن
پای کسی را گرفتن-زیانی به کسی وارد شدن

چیز خور شدن-مسموم شدن

خیساندن-در آب فرو بردن-در آب گذاشتن-خیس کردن

 

پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

جا دار-وسیع-فراخ

چله بُری کردن-رفت و آمد بسیار کردن

راپرت-گزارش-خبر

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن
آن سفر(آن بار، آن دفعه)
دل گرفتگی-غم-غمگین بودن

پول بالای چیزی دادن-پول دادن و چیزی را خریدن
دنیا دست کیست؟-پرسش از کسی که کاملن بی خیال و بی غم زندگی می کند