بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 101

 

از صدقۀ سرِ(از عنایت و لطفِ)

زغال اخته-میوه ای از زیتون کوچک تر و ترش مزه

رفتن با سر-نهایت شوق و اشتیاق برای انجام کاری

جنسی-آن چه که به سکس مربوط باشد

 

تشر زدن-سرزنش کردن با فریاد-توپیدن

ازرق شامی(اخمو، ترشرو)
دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

تخم چشم-مردمک چشم

 

ذات کسی خراب بودن-بد اصل و نسب بودن-اصالت نداشتن-بد جنس بودن

ریزه کردن-خرد خرد کردن-قطعه قطعه کردن

تیر گذاشتن و تفنگ برداشتن-نهایت عصبانیت-بد و بیراه گفتن

آب اندام-زیبا تن و خوش‌رو

چاق شدن-بهبود یافتن-درمان شدن

دخل داشتن-ربط داشتن-مربوط بودن
دنگ و فنگ-طول و تفصیل-مقدمه چینی فراوان-تشریفات زیاد

پنج تن آل عبا- پنج تن

 
آب بندی کردن(آرام آرام به کار انداختن دستگاه نو)

آخرین تیر ترکش-آخرین تدبیر

پای کسی جایی بند نبودن-هیچ اعتباری نداشتن

 
دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است

زن ِ سفری-زن فاسد و بی عفت

 

تخم طلا گذاشتن-کنایه از چیز گران بها آوردن-کار بسیار مهمی انجام دادن

 

به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

دل کسی را خون کردن-کسی را سخت رنجاندن

ارواح شکمت(ارواح بابات)

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

از گردۀ کسی کار کشیدن(کسی را به سود خود بی‌رحمانه به کار واداشتن)
دسته کوک-ساعتی که از محل دسته کوک می شده است

 

دل و جگر زلیخا-تکه تکه-پاره پاره

جان کُردی-سخت گیری-مقاومت

به هم زدن-قطع رابطه کردن

بال به بال کسی دادن-جانب کسی را گرفتن

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

پا روی هم انداختن-بی خیال بودن-بی توجه بودن

رَکَبی گفتن-به کسی متلک و حرف درشت گفتن

از این رو به آن رو شدن(یکسره دگرگون شدن، به‌کلی تغییر کردن)

دار زدن-اعدام گناهکار با آویختن از چوبه ی دار
آدم چوبی-بی‌عرضه و دست‌وپاچلفتی
پیاده رو-دو سوی خیابان یا کوچه که محل گذر پیادگان است

 

زخمه-ضربه ای که برای نواختن به تار می زنند.
روغن گرفتن از آب-از هر اتفاق خوب یا بدی به سود خود بهره گرفتن

از آب روغن گرفتن(از هر اتفاقی بهره برداشتن)

دست نشانده-زیر دست-مطیع-فرمان بردار

بند-ریسمان-طناب-رشته

تنوره-دودکش-آتشخانه ی سماور و مانند آن

با کسی سرشاخ شدن-با کسی در آفتادن

 

 

 
آب اندام(زیبا تن و خوش‌رو)
بامبول زدن-حقه سوار کردن

دربند-کوچه ی بن بست-مانع در محل ورود

پس افتاده-بچه ی کسی
از دماغ فیل افتادن(بسیار متکبر و خودبین بودن)

 

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

پنجه-انگشتان پنجگانه ی دست

دهن کسی آب افتادن-به طمع افتادن-میل شدید پیدا کردن

بانی خیر-نیکوکار-کسی که اثر خیر از خود بجا گذاشته است

زن مرده-مردی که زنش درگذشته است

رشوه گیر-رشوه خوار

 
پر روده-پرچانه-روده دراز

 

 

 

اول دشت((نزد کسبه) نخستین فروش بامداد)

 

پیشاب-ادرار

پر و پا داشتن-پایه و اساس داشتن

دستمال ابریشمی-چاپلوسی-تملق

در لفافه سخن گفتن-پوشیده و کنایه آمیز سخن گفتن

دست به ریش گرفتن-ضمانت و تعهد دادن

جوش زدن دل-نگران و مضطرب بودن-در دلهره به سر بردن

 

خشک کن-دستگاه گرفتن رطوبت و خشک کردن لباس و پارچه
حاتم بخشی-گشاده دستی-سخاوتمندی
 

رخصت خواستن-اجازه خواستن
پاگیر کسی شدن-ناخواسته رنجی به کسی رسیدن
آبِ خشک(آب بسته)

پر و بال-امکان-فرصت

آلنگ دولنگ(چیزهای بی‌هوده‌ای که به‌عنوان زینت به چیزی می‌آویزند)
آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن

جوال پنبه آوردن-حرص و طمع زیاد داشتن-میل و علاقه ی فراوان داشتن

حق گرفتن-نگا. حق بردن

 

 

بی هوا-ناگهان-غفلتا-نا غافل-یک مرتبه

جیره خوار-کسی که از جایی یا کسی جیره و مزد دریافت می کند-مامور

 
خدا داده به فلانی-بختش یار بوده

خون راه انداختن-نگا. خون به پا کردن

اَکه ننه-آدم آب‌زیرکاه

آب را گل آلود کردن(برای سود خود کارها را به هم زدن)

اُرد کسی را خواندن(به حرف کسی گوش کردن، اهمیت دادن)

از دست دادن-گم کردن

پیش گرفتن کاری-کاری را آغاز کردن

 

الکی-بی‌هوده-بی‌خود-دروغکی

خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن

در هم بودن-پریشان بودن-پکر بودن-نگران بودن

 
چارده معصوم-پیامبر اسلام و دخترش فاطمه و امام علی و یازده امام دیگر شیعیان

خواری و زاری-پریشان حالی
از خرس مویی کندن(از مردم خسیس چیزی درآوردن، هرچند ناچیز باشد)

چانه لغی-راز داری نکردن
خیط کردن-نگا. خیت کردن

دست پیش-گدا

تو پوزی خوردن-تو دهنی خوردن-دمغ شدن-نا امید شدن

 
داغ کردن پشت دست-توبه کردن-برای نکردن کاری با خود شرط کردن
خرابی بالا آوردن-کثافت کاری کردن-آلودن بستر یا لباس

الف شدن اسب-هر دو پا بلند کردن اسب

زیر لبی-زیر زبانی

آلامد-باب روز-به‌رسم معمول

خاله خُمره-زن کوتاه قد و چاق

جا نیاوردن-کسی را نشناختن

ژورنال-مجله ی ویژه ی چیزی
 

از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن

خنِس و فنِس-گرفتاری و ناراحتی
پرواربندی-پرورش گاو گوسفند برای سر بریدن
زاغ گرفتن-مسخره کردن-شیشکی بستن

دل و دماغ-دل و حوصله

ریسه رفتن-احتیار از دست دادن و پیچیدن نفس در گلو بر اثر خنده یا تاثر

در ثانی-ثانیا-دوم

جار و جنجال-داد و فریاد-نزاع و کشمکش
آل آروادی-زن سخت بی‌حیا و بد‌رفتار
پدر مادر دار-نجیب-اصیل-آبرومند و خوب

تند نویس-کسی که سریع می نویسد

رشوه گرفتن-رشوه خواری

خوب کاشتن-از عهده ی کاری خوب برآمدن

چو-شایعه

آب بستن در چیزی-آبکی و رقیق کردن

پاپوش درست کردن-پرونده درست کردن- توطئه کردن
آسمان با زمین دوختن-داشتن کمال مهارت در تیراندازی

چاخان بازی-حقه بازی-چرب زبانی-دروغ بافی

پیداش شدن- آفتابی شدن-ظاهر شدن

ریخت و پاش-اسراف-گشاده دستی-افراط در مصرف

الکی(بی‌هوده، بی‌خود، دروغکی)

چَخ چَخ-عیش و عشرت

چوب پا-دو چوب بلند که پا در میان آن ها کنند و با آن ها راه روند

 

 
زیر اخیه گذاشتن-کسی را به کاری که سودش به دیگری می رسد گماشتن-زیر فشار گذاشتن
دریدگی-وقاحت-بی شرمی-پر رویی

انداختن توی هچل-دچار دردسر و ناراحتی کردن

دلبخواه-به اختیار-بدون رعایت رسم و قانون

دور برداشتن-گرم شدن-مبالغه کردن-کش دادن-عصبانی شدن

راست روده شدن-اسهال گرفتن

دوره انداختن-مهمانی ادواری میان عده ای برقرار کردن-کسی را به این سو و آن سو فرستادن
 

آینه‌ی هفت‌جوش-خورشید

حرم خانه-درون خانه که زنان زندگی می کنند

تخم پس انداختن-بچه ساختن-بچه به دنیا آوردن

چوب به مرده زدن-از پا افتاده ای را آزار دادن-موضوع کهنه ای را تازه کردن

دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن
ترس بر داشتن کسی را-از وارد شدن به کاری بیم داشتن
برداشتن کلاه کسی-کسی را گول زدن-فریب دادن
چش شده ؟-او را چه شده است ؟

توپ بستن به مال-حیف و میل کردن مال-ولخرجی کردن

آب نخوردن چشم-امید نداشتن

بد زبان- بد دهن

تلکه کردن-پول یا چیزی را به زور-چاپلوسی و یا فریب از کسی گرفتن

 

 

پیشکی-جلوتر-از پیش-به طور مساعده

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

به جهنم-به درک-خوب شد که چنین شد-خوب است که چنین بد است

حمله گرفتن-غش کردن
دست چپ از دست راست ندانستن-هر را از بر تشخیص ندادن

جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

 

آب رفتن زیر پوست کسی(پس از لاغری کمی فربه شدن)
خوش آب و رنگ-سرخ و سفید چهره-زیبا و ملیح
دل به دل رفتن-دوستی و دشمنی از دو سو بودن

چوب به آستین کسی کردن-به سختی تنبیه کردن-به سزای عمل رساندن

 

پَخ خوردن-تیزی چیزی

پیش و پس کار را نگاه کردن-جوانب کار را سنجیدن
آبی از کسی گرم نشدن-بهره‌ای از کسی نبردن

جل و پلاس خود را پهن کردن-در جایی اقامت کردن

خانه شاگرد-پسربچه ی خدمت گزار در خانه

حلال بودی-نگا. حلال به زنده ای

اکبیری(زشت، بی‌ریخت)

 
به باد فحش یا کتک گرفتن-یک ریز فحش دادن یا کتک زدن

پِتل پُرت-بیان عامیانه ی پترزبورگ-جای بسیار دور

پات-بی آبرو-بی تربیت

آواز کوچه‌باغی(آوازی که جاهل‌ها می‌ خوانند و یکی از گوشه‌های دستگاه شور است)

بجایی رسیدن-به مقصود رسیدن-مقام یافتن

آماده‌باش-حالت آماده بودن برای رویارویی با خطر

 

چشم کسی آلبالو گیلاس چیدن-نگاه کردن و ندیدن

اگر و مگر کردن-شرط و بهانه آوردن

جِر گرفتن کسی را-اوقات کسی تلخ شدن

دررفت-خرج و هزینه-مقابل درآمد

حرف های صد تا یک قاز-حرف های بی ارزش و بی معنی

جراندن-جر دادن-پاره کردن

آمده(شوخی و لطیفه)

پیر هافهافو-سخت پیر-پبری که دندان هایش ریخته است
اِرا-هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید
جور شدن-اخت شدن-انس گرفتن-هماهنگ شدن

ابرو تنگ کردن-ناز و غمزه نمودن-افاده و بی‌اعتنایی کردن

خیس گذاشتن-در آب ریختن آرد برای تهیه ی خمیر

 

تا فیها خالدون-تا پایان-همه و همه

خروجی-جای بیرون رفتن-مالیاتی که هنگام خارج شدن از کشور به دولت می پردازند

چشم نازک کردن-ناز و افاده کردن

خودفروشی-فاحشگی-خیانت

دهنی کردن-آب دهان زدن به غذا یا چیزی

آب‌کور-کسی که سودش به دیگران نمی رسد

پخش-پراکنده

دم کوتوله-کوتاه قامت-چیز کوچک

زیر آب-مجرایی در ته مخازن آب برای خالی کردن آن ها

بخیه زدن-آجیده کردن-دوختن شکاف جامه یا تن

آبِ آب-آبکی-بی‌مایه-بیرنگ

خلق الله-مردم

دود گرفتن-پُک زدن
پُر توپ-خشمگین
پشت پا زدن به چیزی-چشم پوشی کردن از چیزی

حرف در آوردن-شایعه ساختن-سخن دروغ شایع کردن

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

دست گرفتن برای کسی-خطای کسی را مرتب به رخ او کشیدن

آن روی کسی بالا آمدن-خشمگین شدن

پیله کردن دندان-ورم کردن لثه

بر گرده ی کسی سوار شدن-کسی را زیر فرمان خود آوردن

دست خوش !-آفرین

آهنگ ریپ‌دار(آهنگی که یک ضرب آن کم باشد)

بزن-شجاع-دلاور-اهل دعوا و مرافعه
پول بالای چیزی دادن-پول دادن و چیزی را خریدن

زیگزاک-خط شکسته-کنگره دار

دو رو-لباسی که از هر دو طرف می توان آن را پوشید-آدم غیر صمیمی و فرصت طلب

جن زده-دیوانه

الیسون و ولیسون(وردی است که برای کسانی که منتظرشان هستند می‌خوانند)
خیس کردن-ادرار کردن به خود
چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن
چشمداشت-توقع-انتظار

به دق آوردن کسی-تا سر حد بیماری روحی یا مرگ کسی را رنج دادن

دو لُپه خوردن-با خرص و ولع خوردن-لقمه های بزرگ برداشتن

ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است

پخته-با تجربه-دنیا دیده

 

ترکه-آدم باریک و بلند
جلا دادن-مفید بودن-شفا دادن-صیقل دادن

حظ کردن-لذت بردن

در تاریکی روشنایی را پاییدن-به طور نهانی مراقب کسی یا چیزی بودن

جا به جا-فورن-کسی که از جایی به جایی منتقل شود

 
جیر جیر کردن-داد و فریاد عاجزانه کردن برای میانجی طلبی

جاگیر شدن-در جای خود ثابت شدن-قرار گرفتن

از آب گل آلود ماهی گرفتن(از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن)
پافنگ-نهادن ته تفنگ در کنار در حالت خبردار ایستادن
چارپایه-صندلی کوچک و بدون پشتی

خوار و ضعیف-نحیف-ناتوان

 

دست و پا توی هم رفتن-بی پول شدن-گرفتاری مالی پیدا کردن

به بخت خود پشت پا زدن-فرصت مناسبی را از دست دادن-از خوشبختی مسلمی چشم پوشیدن

 

 

روان کردن-از بر کردن

چل نکه-پارچه ای که از انواع پارچه های بریده شده سر هم دوخته شده باشد
پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن
زبان تلخی-درشت گویی-گفتار خشن

افسرده‌بیان-بی‌هوده و بی‌مزه‌گو

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

چربیدن-برتر بودن-پیش بودن

بد ذات-بد نهاد-بد گوهر-بد جنس-خبیث
پنجه کش-نوعی نان برشته و نازک
زیر جلکی-پنهانی

رفیق بازی-زیاده روی در دوستی کردن

بلند کردن-دزدیدن-بیدارکردن از خواب-تور کردن

دست دوم-کار کرده-مستعمل

ابرو کج کردن(خشم گرفتن)

به هدر دادن-تلف کردن-تباه کردن-از دست دادن

دستی از دور بر آتش داشتن-از حقیقت امری بی خبر بودن-قضاوتی سطحی از چیزی داشتن

 

دور تا دور-گرداگرد-اطراف

آتش‌پاره-شوخ و شنگ-فرز و چالاک-کرم شبتاب

جز زدن-ناله و زاری کردن

آستین از چشم برداشتن(آشکارا گریستن)

خفتی-نوعی گردن بند از جواهرات-شلواری مانند چاقچور ولی بدون جوراب
دوره انداختن-مهمانی ادواری میان عده ای برقرار کردن-کسی را به این سو و آن سو فرستادن

 

ریگ تو کفش داشتن-خرده شیشه داشتن-رو راست نبودن-با شیله پیله بودن

رانده و مانده-بدبخت و وامانده
رضا شدن-راضی شدن

دست کسی را خواندن-یه اندیشه و نقاط ضعف کسی پی بردن

آدم عوضی(کسی که ظاهرش با باطنش یکی نیست، بدطینت)

 

ختنه سوران-جشنی که به هنگام ختنه کردن نوزاد پسر بر پا می کنند
اَتَر زدن(فال بد زدن)
حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

جوغ-جوی آب

درگذشتن-صرف نظر کردن-مردن