بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 61

چِک کشیدن-حواله کردن با بانک به وسیله ی چک

دل کسی را زدن-سیر شدن از چیزی-بی میل و رغبت شدن نسبت به چیزی یا کسی

زر زدن-دری وری گفتن-گریه کردن

در ثانی-ثانیا-دوم

 

زبان مادر شوهر-نوعی گیاه خار داراز تیره ی کاکتوس

اتوکشیده-با سر و وضعی شسته‌ورفته و مرتب

پُخت کردن-پختن
چشم را درویش کردن-جلوی نگاه خود را گرفتن-نگاه نکردن

رشوه گرفتن-رشوه خواری

تا کش به کشمش می خوره-هنوز چیزی نشده-سر کوچک ترین بهانه
درگیر شدن-گرفتار شدن-دچار آمدن-برخورد کردن
آتو(بهانه، دستاویز، نقطه‌ضعف)
ریش گرو گذاشتن-ار احترام و اعتبار خود برای وساطت در کاری بهره گرفتن-ضمانت کردن

الف-قاچ خربزه و از این قبیل-بچه‌ی کوچک-سیخ-راست

جامغولک بازی-حقه بازی-فریب کاری

پشت چیزی گذاشتن-با پشتکار دنبال چیزی رفتن-کاری را با اراده ی محکم دنبال کردن

دل آشوبه گرفتن-دچار حالت تهوع شدن

 

راه آمدن-سازش کردن-همراهی کردن

دان دان بیرون زدن-ظاهر شدن دانه ها بر پوست

بپا-مواظب باش-متوجه باش

 
 

خیکی-آدم چاق و فربه

از پارو بالا رفتن پول-ثروت بسیار داشتن

بغل پر کن-دختر یا زن چاق

آفتابه‌دزد-دزدی که به ربودن چیزهای بی‌ارزش بسنده می‌کند

بچه پس انداختن-فرزند به دنیا آوردن

بی کلاه ماندن سر-بی نصیب ماندن-چیزی بدست نیاوردن

افندی پیزی(به‌ظاهر شجاع و در واقع ترسو، پهلوان پنبه)

ترش ابرو-عبوس

آب اندام-زیبا تن و خوش‌رو
احتیاطی-نجس-ناپاک

ته کشیدن-تمام شدن-به آخر رسیدن

خنده ی قبا سوختگی-خنده ای که برای پنهان کردن خشم و کینه می کنند

ژوکر-آدم همه فن حریف

ذات نداشتن-ذات کسی خراب بودن

ادب کردن(با تنبیه آموختن، آدم کردن)

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن

چانه کردن-تقسیم کردن خمیر نان به گلوله های مساوی

دور از جناب ب-لانسبت

از قرار-ظاهرن-آن‌طور که پیدا است

خوش داشتن-دوست داشتن-علاقه مند بودن

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

پاتیل شدن-از مستی از پای در آمدن-دیگرگون شدن حال

دان-دانه-چینه

 

 

در قوطی هیچ عطاری یافت نشدن-به کلی نایاب بودن

 

بد خط-کسی که ناخوانا می نویسد

تو بحر چیزی رفتن-در چیزی دقیق شدن-سخت متوجه ی چیزی شدن
آخر‌دست (سر)(بالاخره، سرانجام)
از کف دست مو برآمدن(روی دادن پیشامدی غیرممکن)

چشم دراندن-دقت زیاد کردن
راست شدن-رو به راه شدن

چاک و چیل-لب و لوچه-پک و پوز

چُل کلید-جام درویشان
خاله خواب رفته-آدم شل و بی حال و وارفته

جفت کردن کفش های کسی-بیرون کردن کسی از جایی

خوش غیرت-در زبان لوطیان گاه نشانه ی اعجاب و گاه دشنامی است به جای بی غیرت

خون کسی را به شیشه کردن-کسی را رنج و آزار بسیار دادن
روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

بجا آوردن-شناختن-دریافتن

حلال وار-به صورت حلال

درز را آب دادن-از راه به در شدن

حرف روی حرف کسی آوزدن-برخلاف حرف کسی چیزی گفتن-با حرف کسی مخالفت کردن

زبان زدن-سخن گفتن-نوک زبان را به قصد چشیدن به غذایی زدن

پر در آوردن-بسیار خوشحال و سبکبال شدن

چاق و چله-سر حال-سر دماع-فربه-سالم و شاداب
دم و دستگاه چیدن-اسباب و آلات چیدن
روگیر کردن-در رودربایستی ناگزیر به انجام کاری کردن-نگا. روبند کردن
خارش-خاریدن-نام بیماری خاریدن نشیمنگاه
چشم زاغ-بی شرم

تریت- تلیت

افتادن دست-از فرط کار زیاد در دست‌های خود احساس خستگی بسیار کردن
از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

آتش‌پاره-شوخ و شنگ-فرز و چالاک-کرم شبتاب

چشم را درویش کردن-جلوی نگاه خود را گرفتن-نگاه نکردن

تکیه کلام-آن چه که در موضوع اثری ندارد ولی پی در پی تکرار کنند

دل کسی را زدن-سیر شدن از چیزی-بی میل و رغبت شدن نسبت به چیزی یا کسی

دوبلور-دوبله کننده

پس نشستن-عقب نشینی کردن
دق مرگ-دق کش

با سر رفتن-کنایه از داشتن نهایت شوق و اشتیاق برای کاری یا چیزی

پیچیدن به پر و پای کسی-با کسی بد رفتاری کردن-به کسی سخت گیری کردن

چادر چاقچور-لباس بیرون رفتن زن با حجاب ایرانی در گذشته

دست آخر-سرانجام-آخر سر-آخر کاری
آنکادر کردن(اصطلاحی در ارتش برای جمع‌کردن رختخواب)

این دو کله‌دار-خورشید و ماه

جاجا کردن-مرغ را با جا جا به لانه کردن

اوستاکار-استادکار-ماهر و مسلط

چمچاره-در پاسخ به پرسش احمقانه می دهند

زیپ دهن را کشیدن-حرف نزدن-دهان را بستن

چسی درکن-آدم پر مدعا

خاطر کسی را خواستن-کسی را دوست داشتن

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

 

از خود در آوردن(دروغ‌پردازی کردن)

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

به کله ی کسی زدن-دیوانه شدن

پیش پرده-نمایشی کوتاه پیش از آغاز نمایش اصلی

آه از نهاد کسی برآمدن-نهایت تاسف به کسی دست دادن

ادب کردن(با تنبیه آموختن، آدم کردن)

به پیر و پیغمبر قسم خوردن-سوگند بسیار یاد کردن

رنجیده شدن-آزرده خاطر شدن-آزرده دل شدن

خرده خرجی-خرج های اندک

از زبان افتادن(لال شدن)

دست خر کوتاه-فوضولی موقوف !-دخالت نکن ! دست نزن !

چیز خور-مسموم شده

باد آورده-مفت و رایگان-آنچه که بدون زحمت بدست آید

دو پا-انسان

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

بی بو و بی خاصیت-کسی که سود و زیانی ندارد

دیر رس-میوه ای که دیر می رسد

در کشتی نشستن و با ناخدا جنگیدن-ناسپاسی کردن
دست را بند کردن-به کاری مشغول کردن
خوش عیار-خوش ذات-خوش جنس
ازخداخواسته-آرزومند-مشتاق

اِرا(هنگامی که کسی نمی‌تواند و یا نمی‌خواهد به چرایی پاسخ دهد آن را به طنز می‌گوید)

جفت بودن-در جای خود قرار داشتن
در آسمان جستن و در زمین یافتن-چیزی یا کسی مورد علاقه را غیر منتظره یافتن و دیدن

از کسی رودست خوردن(از کسی فریب خوردن)

ذلیل مرده-ذلیل شده

خاله خوانده-زنی که با همه طرح دوستی می ریزد

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

رشوه گرفتن-رشوه خواری

دست بر قضا-از قضا-به طور غیر منتظره-ناگهان

ارباب حجت-اهل منطق

پینه کردن- پینه بستن
چغل خوری-سخن چینی

چپه-کجی به یک سمت

چَپَل-چَپَل کسی که خود را به چیزهای ناشایست آلوده کند-نکبتی

حاضر کردن-از بر کردن-روان کردن

 

بز رو-راه باریک و پرپیچ و خم در کوه و جنگل

رو-وقاحت-دل و جرات-پوشش
دمدمی-دو دل-مردد-کسی که هر ساعت خوی و حالت دیگری دارد

 

ادا اصول-ادا اطوار

درس خود را از بر بودن-موقعیت و وضعیت را خوب دزیافتن-به کار خود وارد بودن-بیدار و هوشیار بودن

 

چم گرفتن-رونق گرفتن-سر و سامان گرفتن

از حساب پرت بودن(در اشتباه بودن)

 

حریم گرفتن-از کسی پروا داشتن-احترام کسی را نگه داشتن

 
از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن-در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند

دار و دسته راه انداختن-برانگیختن یاران و طرفداران-ترتیب دادن گروه هواداران

ذِله آمدن-به ستوه آمدن-خسته و عاجز شدن

به حول و ولا افتادن-دستپاچه و مضطرب شدن-به تلاش و تقلا افتادن
ترکه-آدم باریک و بلند

زوزه کشیدن-آواز برآوردن

آسمان سوراخ شدن(رویداد بزرگ پیش آمدن)

 

از بز حرام‌زاده‌تر-سخت‌گریز و حیله‌گر

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن
دهنی شدن-آب دهان خوردن به غذا یا چیزی

حشک شویی-شستن لباس با مواد شیمیایی با کمی یا بدون آب

دس دسی-خطابی همراه با دست زدن به کودکان نوپا

تفنگ دار-جنگنده ی مسلح به تفنگ

دماغ سوخته-خجالت زده-شکست خورده

 

چَخ چَخ-عیش و عشرت
پشم و پیله-ریش
رویخی-فرنی-نوعی دسر که از نشاسته و شکر درست می کنند
دوبلور-دوبله کننده
چله داری کردن-مراسم عزای چهلم کسی را به پا داشتن

از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن(از دارایی دیگران بخشیدن)

حیوون-نگا. حیوان
آتش به گور کسی باریدن-پس از مرگ دچار عذاب شدن

آلا گارسون-اصلاح موی سر زن به سبک موی پسران

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

 

 
خواری و زاری-پریشان حالی

 
از تک و تا نینداختن خود(از رو نرفتن، جا نزدن، خود را نباختن)

 

خاور شناس-دانا به فرهنگ شرق

 

 

آفتابِ پس دیوار(شامگاه)

 

 

چلاق-دست و پا شکسته یا بریده

جلو بُر شدن-مورد حمله قرار گرفتن

 

جاصابونی-ظرفی که صابون را در آن می گذارند
 

تمدن داشتن-دارای تربیت بودن

چینی بند-چینی بند زن

درگذشت-مرگ

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

 

ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است

خشک شدن قر در کمر-به پایان نرساندن خودنمایی و جلوه گری

 

دو رانو نشستن-نشستن چون شتر که نشانه ی ادب است
آویزان کسی شدن-طفیلی کسی شدن

از بای بسم الله تا تای تَمَت-از اول تا آخر-از سیر تا پیاز

 

پَرِ قیچی-پادو-کارگزار-طرفدار پر و پا قرص

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

پس نشستن-عقب نشینی کردن

پشت-نسل-فرزندان

زردی کشیدن-تحمل کردن-سختی دیدن-انتظار کشیدن

جا-رختخواب-بستر
ته مانده-آن چه که از خوردن باقی مانده است
آمدن-آغاز به کاری کردن

چراغانی-روشن کردن چراغ در جشن

زمینه سازی کردن-مقدمه چیدن برای انجام کاری

پا گشا-نخستین دعوت خویشاوندان از عروس و داماد

آن سفر(آن بار، آن دفعه)

 
جبهه-میدان جنگ

تا شدن-دو لا شدن-جمع شدن

تشنه بودن به خون کسی-خواهان مرگ کسی بودن

بله قربان-در حالت احترام در جواب مثبت می گویند-مجازا به معنی تملق است

چل زن-زن کوتاه قد

 

خودسر-گستاخ-سرکش

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

زنبورک-نوعی تفنگ کوتاه یا توپی کوچک که بر جهاز شتر می گذاشتند

از پارو بالا رفتن پول(ثروت بسیار داشتن)

دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

به کرسی نشاندن حرف-سخن خود را تحمیل کردن-مقصود خود را ثابت کردن

آش شله‌قلمکار(بی‌نظم و قاعده)

دل دادن و قلوه گرفتن-غرق گفت و گو و راز و نیاز بودن

چاق سلامتی کردن-احوال پرسی کردن

 

زیاده روی-افراط-اسراف

جان کُردی-سخت گیری-مقاومت

 

پُخی بودن-کاره ای بودن-مهم بودن
آفتاب کسی به زردی رسیدن-به پایان رسیدن دوران زندگی و یا قدرت و نفوذ کسی

بخرج دادن-نشان دادن-مصرف کردن-جلوه دادن

الو گرفتن(آتش گرفتن، (کنایه از شدت خشم و عصبانیت))

بالای منبر رفتن-پر گویی کردن

زدن به تخته-برای جلوگیری از چشم زخم و برای تعریف و تشویق گفته می شود
تشت رسوایی کسی به صدا درآمدن- تشت کسی از بام افتادن

پاتوغ-محل گرد آمدن

 

زیگزاک رفتن-به چپ و راست پیچیدن-مستقیم نرفتن

چوب بندی-داربست
افتادن توی پوست کسی(کسی را وسوسه کرد)
انگشت‌کوچکه‌ی کسی نشدن(بسیار فرودست تر از کسی بودن، اصلن با کسی قابل مقایسه نبودن)

خروس جنگی-کسی که به اندک چیزی به ستیزه برمی خیزد

اداره بازی(پرداختن بیش از حد به تشریفات زاید اداری)

آبستن فرزندکش-دنیا-روزگار

جرز-شکاف میان دو بخش دیوار-ستون-بلند بی مصرف

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

دو علی گلابی آمدن-بچه ترساندن-تهدید توخالی کردن-توپ و تشر آمدن

خراب-از کار افتاده-دارای اختلال-فاسد-منحرف اخلاقی

پنبه شدن رشته-باطل و بی هوده شدن کار
دمبکی-دمبک زن-بی ادب و نفهم

درس گرفتن-پند آموختن-عبرت گرفتن

چاشت-صبحانه-ناشتایی

جِرم-ته نشست هر چیز-آن چه از دود چسبنده بماند

بریدن-از نفس افتادن-درمانده شدن-از حرکت باز ماندن

حرف زدن-پشت سر کسی بدگویی کردن-وراجی کردن

 
چلوزیدن-خشک شدن-پلاسیدن

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

دوش گرفتن-زیر دوش ایستادن و خود را شستن

دردسر دادن-ایجاد مزاحمت کردن-با پر حرفی وقت کسی را گرفتن

چاک و بست نداشتن دهان-دهان لغ بودن-رازدار نبودن

دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن

انسان بودن(شریف و درست بودن)

این در و آن در زدن(برای انجام کاری کوشش بسیار کردن)

جانب کسی را گرفتن-از کسی پشتیبانی کردن

چلک بازی-بازی الک دولک
دانش جو-دانش پژوه-آن که در دانشگاه درس می خواند
جنس-کالا-کالای قاچاق-مواد مخدر مانند هرویین-تریاک و مانند آن ها

 
تفنگ ته پر ت-فنگی که با فشنگ شلیک می کند

این خاکدان-دنیا
جیز گر-ربا خوار-کسی که از دیگران برای دادن مکان غیرقانونی پول می گیرد

چوب پنبه-چوبی سبک برای بستن سر بطری

انگشت بر حرف نهادن-ایراد گرفتن-نکته‌گیری کردن-اعتراض کردن

آبِ آب-آبکی-بی‌مایه-بیرنگ

جاده صلف کن-کسی که موانع را از سر راه بر می دارد-آلت دست

 

بی برو برگرد-بدون تردید-بی چون و چرا

روی هم گذاشتن چشم-بستن چشم-خوابیدن-گذشت کردن-صرف نظر کردن

به زمین انداختن روی کسی-در خواست کسی را رد کردن

زور زدن-فعالیت زیاد کردن-به کار بردن زور و نیرو

از سر کسی افتادن(عادتی را ترک کردن)

ابوقراضه-ابوطیاره

باک کسی نبودن-اهمیتی ندادن-اعتنایی نداشتن

از چپ و راست(از همه سو، از همه جا)

باب شدن-معمول و رایج شدن

آبِ بسته-شیشه-بلور-یخ-برف

بسلامتی-سلامتی دادن-هنگام نوشیدن شراب به یکدیگر می گویند

دست کسی را از پشت بستن-از کسی در کاری پیشی جستن

جهنم-کلامی که آن را به هنگام بی اهمیت دانستن چیزی می گویند

پاسور زدن-پاسور بازی کردن

آروغ بی‌جا زدن(نابه‌جا سخن‌گفتن، نسنجیده کاری کردن)

تفنگ ته پر ت-فنگی که با فشنگ شلیک می کند

چاقوکش-کسی که با چاقو به مردم حمله می کند-آدم شزیر و عربده کش

چله ی زمستان-سرمای سخت

دهان پر کن-بدون ارزش و اهمیت واقعی

دزد و حیز-نادرست و مکار

دل دل کردن-تردید داشتن-دو دل بودن

پابند شدن-دلبستگی پیدا کردن-به چیزی یا کسی گرفتار شدن

تعارف آب حمامی-تعارفی که خرج و مایه ای ندارد

ریم رام-رام رام-اسم صوت برای بیان آوای ساز و نوای موسیقی

ابرو پاچه‌بزی-دارای ابروی پهن و پرمو-ابرو قجری
از پا ننشستن-سماجت ورزیدن-از کوشش دست نکشیدن

حسن سینه-چاک کسی که به سر و وضع خود توجه نمی کند

دیر رس-میوه ای که دیر می رسد

آفتابه‌آب‌کن-پست ترین نوکر

اجابت کردن معده-قضای حاجت

آب رفتن زیر پوست کسی-پس از لاغری کمی فربه شدن

آب برداشتن(هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن)
تو گذاشتن-چیزی را مسکوت گذاشتن-از درون دوختن

پاشنه ی دهان را کشیدن-دشنام فراوان دادن

تَک سرما شکستن-از شدت سرما کاسته شدن

 

 

زلف گذاشتن-موی خود را بلند کردن

چس مال کردن-لباس یا ظزفی را سرسری و با بی دقتی شستن

تنگ-بسیار نزدیک-چسبیده

خانه دار-رنی که اداره امور خانه را بر عهده دارد-کدبانو-زنی که شاغل نیست

خم گرفتن-فنی از کشتی

پاشنه بخواب-کفش راحتی

از چشم افتادن(مورد بی مهری قرار گرفتن ، بی‌اعتبار شدن)

زهر چشم از کسی گرفتن-ترساندن-چنان تنبیه کردن که دیگر جرات تکرار خطا نباشد

 

اَنَک کردن(تحقیر کردن، خجالت دادن)

بالاخانه را اجاره دادن-تهی مغز بودن-افکار ابلهانه داشتن
رو به راه-آماده-مهیا-منظم
زود رس-آن چه که پیش از موقع مقرر به دست آید
بچه افتادن-سقط شدن جنین
آزگار-زمان دراز